Katowice – Torkat
Historia katowickiego Torkatu, czyli pierwszego sztucznego lodowiska zaczyna się we Francji w roku 1930. W miejscowości Chamonix odbywały się wówczas Mistrzostwa Europy w hokeju na lodzie. Niestety pogoda nie dopisała, stąd zawody zorganizowane na naturalnym lodowisku stanęły pod znakiem zapytania. W następnym roku gospodarzem imprezy miała być Krynica-Zdrój. Ucząc się na błędach, polskie władze postanowiły stworzyć zapasowe – sztuczne lodowisko, które zastąpiłoby to w Krynicy w przypadku zbyt ciepłej aury.
Fotografia z otwarcia Torkatu, grudzień 1930. Starsza fotografia pochodzi ze zbiorów NAC, sygnatura 3/1/0/14/1334. Współczesna fotografia pochodzi z archiwum autora.
Zdjęcia "kiedyś i dziś"
Pierwsza fotografia przedstawia wydarzenie sportowe zorganizowane z okazji otwarcia Torkatu. Na tafli wystąpili popularni wówczas łyżwiarze figurowi z całej Europy. Na zdjęciu uwieczniono polską parę: Tadeusza Kowalskiego oraz Zofię Bilor. Obydwoje w parze byli wieloktornymi mistrzami Polski w łyżwiarstwie figurowym par sportowych. W tle widzimy drewniane trybuny, za którymi majaczą cienie kopalni „Ferdynand”.
Współczesna fotografia różni się diametralnie: lodowisko zniknęło, zmieniła się zabudowa wokoło. Lewą stronę zdjęcia zajmuje kompleks biurowy Silesia Star, budynek po prawej od niedawna mieści siłownię i klub fitness. Niestety nie znalazłem informacji, jaka była pierwotna funkcja tego budynku. Tło zdjęcia wypełniają pozostałości kopalni „Katowice” (czyli dawnego „Ferdynanda”), które obecnie zostały zaadoptowane na siedzibę Muzeum Śląskiego. W zasadzie tylko wieża wyciągowa i wieża ciśnień pozwalają nam odnaleźć się wśród zmian 😉
Torkat, czyli?
Jak opisano na wstępie, problemy z organizacją we Francji mistrzostw w hokeju na lodzie, wymusiły na Polsce stworzenie pierwszego w kraju sztucznego lodowiska. Na lokalizację ślizgawki wytypowano Katowice i w 4 miesiące stworzono taflę, wraz z trybunami i zapleczem technicznym. Uroczyste otwarcie nastąpiło 7 grudnia 1930 roku, któremu towarzyszyła impreza sportowa. Do II wojny światowej Torkat, bo taką nazwę otrzymało lodowisko, wykorzystywany był jako miejsce zawodów hokejowych i w jeździe figurowej. Latem w miejscu tafli odbywały się wydarzenia kulturalne, czy sportowe (np. mecze koszykówki). Częściowo zniszczony w wyniku działań wojennych, Torkat powtórnie otworzono w grudniu 1949.
Na początku lat 50. XX wieku odbywały się tu mistrzostwa Polski w hokeju na lodzie, a władze zdecydowały o rozbudowie obiektu. Niestety, gdy prace budowlane dobiegały końca, doszło do pożaru obiektu. Spalony Torkat zamknięto.
Lata 70. przyniosły próbę odbudowy obiektu, wraz z przebudową i dopasowaniem do ówczesnych standardów, niestety i tym razem doszło do pożaru (jakaś klątwa?). Uratowano urządzenia chłodnicze, przez co miejsce mogło służyć jako miejska ślizgawka, jednak stracił on charakter areny sportowej. Niedofinansowany i niszczejący obiekt zamknięto w roku 1994.
Co obecnie?
Obecnie w miejscu Torkatu znajdują się: Centrum Informacji Naukowej i Bibliotek Akademicka (CINiBA), czyli wspólna biblioteka dwóch katowickich uczelni: Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego, oraz częściowo kompleks biurowy Silesia Star.
Obiekt kontrowersyjny ze względu na swój wygląd. U niektórych budzi zachwyt, u innych odrazę. Polecam pogooglować lub odwiedzić Katowice w celu jego obejrzenia 😉
Źródła
- https://ciniba.edu.pl/1200-o-nas/987820-torkat
- https://katowice.naszemiasto.pl/torkat-bohaterem-wystawy-kto-pamieta-pierwsze-sztuczne/ar/c1-7431636
- Artykuł Moniki Krężel pt. „Torkat w Katowicach to pierwsze sztuczne lodowisko w Polsce. Oto jego historia”, opublikowany w listopadzie 2019 roku na łamach Dziennika Zachodniego.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Torkat
Uthemann, czyli mały Czarnobyl?
Cieszyn kiedyś i dziś
Może Ci się spodobać
Co pozostało z dawnego rynku w Katowicach?
Nieistniejący katowicki dworek
