Gdańsk I – wprowadzenie

W swojej długiej historii Gdańsk często przechodził z rąk do rąk. Raz należący do niezależnych książąt, innym razem podporządkowany Polsce. 13 listopada 1308 miała miejsce „Rzeź gdańszczan”, w trakcie której Krzyżacy stacjonujący w części grodu napadli na polską połowę osady i dokonali masakry polskich rycerzy i wielu mieszczan. Miasto doszczętnie spalono a resztę mieszkańców wypędzono.

Na przełomie lat 30. i 40. XVI wieku prawa miejskie otrzymało Główne Miasto (okolice ulicy Długiej i Kościoła NMP), rozpoczęła się budowa Ratusza Głównego Miasta, fortyfikacji, kościoła Najświętszej Marii Panny, zamku Krzyżaków i fortyfikacji.

Kolejne lata przyniosły włączenie Gdańska do Związku Miast Hanzeatyckich, czyli organizacji miast handlowych, w której poszczególne miasta wspierały się na polu ekonomicznym, utrudniając pracę kupcom pochodzącym z miast postronnych.

Rok 1454 zakończył rządy Krzyżaków w mieście. Kazimierz Jagiellończyk włączył miasto do Polski i udzielił licznych przywilejów, w tym prawa do bicia własnej monety. Dzięki nim i dobremu położeniu miasto rozwijało się w zawrotnym tempie i w XVII wieku było jednym z najbogatszych miast Europy. Gdańsk liczący w 1625 roku 64 tysiące mieszkańców był schronieniem dla różnych nacji i religii, stając się wizytówką Rzeczpospolitej i jej oknem na świat.

Kolejne wojny Rzeczpospolitej i rozbiory odcisnęły swoje piętno na Gdańsku, który zaczął podupadać. W 1793 roku trafił pod panowanie Pruskie, aż do 1807 roku, gdy po oblężeniu i zdobyły go wojska Napoleońskie – utworzono Wolne Miasto Gdańsk, oficjalnie rozwiązane na Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku.

XIX stulecie i początek XX wieku przyniosły upadek znaczenia miasta w sferze ekonomicznej i politycznej. Sytuacja zmieniła się po Traktacie Wersalskim, gdy w 1920 roku utworzono Wolne Miasto Gdańsk. Obejmowało ono Gdańsk i okoliczne miasta (ok. 1900 km²) i znajdowało się pod opieką Ligi Narodów. Sytuacja ta trwała do 1 września 1939 roku, gdy właśnie Gdańsk a konkretniej półwysep Westerplatte stały się symbolicznym miejscem początku II wojny światowej (oczywiście jest to miejsce umowne, kilkanaście minut przed atakiem na Westerplatte wojska niemieckie zaatakowały Wieluń, stąd Gdańsk jest tu raczej symbolem).

Pod koniec II wojny światowej miasto znacznie ucierpiało, zniszczono ok. 90% zabudowań śródmieścia. Po wojnie odbudowany (odbudowie Gdańska poświęcę osobny wpis) i obecnie jest stolicą województwa Pomorskiego a wraz z Sopotem i Gdynią tworzą tzw. Trójmiasto.